نگاهی پسااستعمارگرایانه به هویّتشناسی ادبیات نمایشی مدرن (نمونه موردبررسی: نمایشنامۀ مدرنیستی انگلیس)

به نظر می­ رسد در دهۀ دوم سدۀ بیست، یک گفتمان پسااستعماری به دو شاخۀ مجزا امّا مرتبط تقسیم شده باشد؛ بخش اوّل آن واکنش مردم تحت سلطۀ استعمار به فرهنگ و ادبیات و نوع نگاه آن­ ها است و چند سده پیشینه‌ دارد؛ هر چند از دهۀ 1970 و با کتاب شرق­ شناسی ادوارد سعید شتاب گرفت و رنگ و بوی دیگری یافت. بخش دوم آن شامل واکنش هنرمندان و نویسندگان کشورهای سلطه­ گر، مثل کاریل چرچیل و هاوارد برنتن در انگلیس است که پس از «رخداد» 1968 در اروپا و آمریکا از نظام ­های استعماری کشورهای خود انتقاد کردند و در این زمینه آثار هنری متفاوتی خلق کردند. در ادبیات نمایشی پسامدرن انگلیس، می‌توان نمونه‌هایی یافت که نویسندگان انگلیسی­ تبار به ستیز با خودبرتربینی فرهنگی و سلطۀ ادبی بریتانیای کبیر پرداخته ­اند. این نمایشنامه‌ها، از ماهیّت تئاتر ارسطویی که تئاتر رایج و «مشروع» قدرت­ های سلطه­ گر از اصل تقلید و کثارسیس(پالایش روانی) آن برای تحکیم قدرت و خودبرتربینی فرهنگی‌اش استفاده میکرد، دوری می ­کند یا در اصول آن اختلال می ­آفریند تا بتواند به دگراندیشی دامن بزند. این‌گونه نمایشنامه‌های معاصر انگلیس، بازتاب اعتقادات قشری از مردم انگلیس در دورۀ معاصر است که معتقدند بریتانیای کبیر، سده‌های بسیاری با قانونی جلوه دادن برده­ داری و ستیزه با مخالفان، به سلطه‌گری فرهنگی پرداخته است. این نمایشنامه‌های پسامدرنیست با هویّتی متفاوت، به ستیزه با نگرش سیطره‌گرایانه «بریتانیای کبیر» برخاسته ­اند و می‌کوشند به بازشناختِ هویّت و فرهنگ بومی خود بپردازند؛ از این ‌رو، شخصیت­ های این نمایشنامه‌ها، اغلب به هویّت‌شناسی جدیدی برپایۀ رویکرد پسااستعماری می‌گرایند. این مقاله می‌کوشد با رویکرد پسااستعماری به معضل هویّت‌شناسی در دو اثر شیلا استفنسن بپردازد.